Van der Horst Training & Consultancy
Ondernemersvrijheid met een Wijkse backoffice!
Een ondernemer die misschien in Wijk niet zo zichtbaar (bezig) is, maar landelijk wel degelijk aan de weg timmert, is Petra van der Horst. Zij traint, coacht en begeleidt bestuurders, huisartsen, cliëntenraden en organisaties, vooral in de zorg en bij de overheid. Daar verandert veel, en Petra is daar intensief mee bezig. Wij spraken haar op een maandagmorgen bij De Engel over haar invulling van vrijheid, motivatie en de veranderende kijk op zorg.
Wie is Petra van der Horst en wat doet zij?
Ik ben projectleider geweest van De Kanteling, een project gesubsidieerd door het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, waarbij is gekeken naar een andere aanpak van de zorg, meer gericht op wat mensen echt nodig hebben. Ik ben betrokken bij de mensen die zorg nodig hebben, de zogenoemde zorgvragers. Zij kloppen bij de gemeente aan voor huishoudelijke hulp of voor vergoeding van vervoer. Die vraag naar voorzieningen is in de afgelopen jaren enorm toegenomen. Mensen zijn gewend geraakt om deze vragen bij de overheid neer te leggen. Mijn programma is er op gericht om mensen bewuster te maken van wat ze echt nodig hebben, en om te onderzoeken of er in plaats van een overheidsvoorziening ook andere oplossingen zijn. Er is een gigantische verandering in het denken. Mensen willen graag onafhankelijk zijn en doen liever een beroep de gemeente, dan bij hun naasten. Dat betekent ook dat gemeenten moeten veranderen: hoe ga je nu met deze zorgvragers om. Hoe ga je ze bejegenen, hoe krijg je ze op het punt dat ze hun eigen kracht accepteren terwijl ze binnenkomen voor een voorziening. Het kantelingsproject heeft zich doorontwikkeld, ik ben nu programmaleider voor de decentralisatie van de AWBZ. De gemeenten moeten daarvoor gaan zorgen. Tot nu toe is het vooral dagopvang, dagbesteding, voorzieningen voor mensen die niet (meer) in de arbeidsmarkt kunnen werken. Maar nu is de gedachte dat deze mensen zo veel mogelijk mee moeten doen in de maatschappij. Het is een landelijk project. In iedere provincie lopen enkele adviseurs rond, die cliënten/patiëntenorganisaties en Wmo-raden helpen om dat proces in gang te zetten.
Hoe ben jij daarin ondernemer? Dat kun je toch ook als werknemer doen?
Het is juist zo leuk dat ik als ondernemer ook trainingen aan bijvoorbeeld huisartsen geef, en de contacten uit die twee opdrachten met elkaar kan verbinden! Ik wil helemaal niet in loondienst, want ik wil de vrijheid hebben om verschillende soorten groepen/mensen te ontmoeten. Ik kan de ervaring uit de ene opdracht inzetten bij de andere. Dan vraag ik bijvoorbeeld aan die huisartsen: “Wat doen jullie om de eigen kracht van mensen te activeren?”. Je ziet dus eigenlijk dat de ontwikkelingen niet meer los van elkaar staan. Als ondernemer behoud ik mijn vrije positie in het werken met die verschillende mensen. Ik coach bijvoorbeeld ook wethouders. Zo ken ik ook hun kant van het verhaal, en dat helpt als mensen in gesprekken klagen over de gemeente. Dan kan ik ze de andere kant laten zien. Een wethouder ziet de vraag naar voorzieningen elk jaar stijgen en het budget juist dalen. Die moet keuzes maken. Ik vraag de cliëntenorganisaties en Wmo-raden dan wat zij de wethouder zouden adviseren. Als zelfstandig ondernemer ben ik ook vrij om mijn eigen mening te geven. Bij dit programma helpt dat om mijn werk te doen; ik durf dingen te zeggen, die anderen binnen de organisatie misschien niet eens zien. Juist omdat ik op verschillende plekken kom, voor verschillende ‘partijen’ werk, kan ik zaken vanuit verschillende perspectieven belichten. Ik moet gewoon voor mezelf zorgen, er is geen baas die voor me zorgt, ik moet het zelf verdienen, daardoor blijf ik lekker scherp, maar ik kan ook alleen ergens werken waar ik mezelf kan zijn. In loondienst moet ik me aanpassen aan een structuur, dat past niet bij mij. Mijn opdrachtgevers waarderen dat ook juist, dat ik onafhankelijk blijf. En dat ik mijn contacten en ervaringen met hen deel.
Werk je ook in Wijk bij Duurstede /met Wijkse ondernemers?
Ik probeer altijd bij Wijkse mensen mijn werk weg te zetten; mijn materiaal, mijn website, de administratie, mijn teksten. Ik gun het deze mensen ook. Ik heb eigenlijk een Wijkse backoffice. Als consument koop ik graag streekproducten, maar als ondernemer dus eigenlijk ook! En voor de transitie van de AWBZ werk ik met provinciale adviseurs, maar de gemeente Wijk bij Duurstede doe ik zelf. Op die manier ervaar ik ook de contacten, aanpak en de effecten op lokaal niveau.
Wat maakt jouw werk waardevol?
Ik lever graag een bijdrage aan houdbare, duurzame systemen. Als systemen of organisaties te groot worden, kunnen ze te ver weg komen te staan van de mensen om wie het gaat. Dat brengt per definitie verspilling teweeg. Ik geloof daarom in systemen die kleiner en dichterbij zijn, waarin degene voor wie je het doet zichtbaar en voelbaar blijft. Ik geloof daarom in nabije zorg en in zorgorganisaties waar er een directe verbinding is met de klant en met de financier. Ik vind het belangrijk dat professionele hulp beschikbaar blijft voor die zaken die we niet in handen kunnen en willen leggen van ons sociale systeem. Daarom denk ik graag mee over een andere opzet en invulling van de zorg. Om te zorgen dat de middelen beschikbaar zijn en blijven voor hen die het nodig hebben. Juist daarom moet deze verandering worden uitgevoerd in nauw samenspel met de mensen om wie het gaat.
Wanneer zeg je nee?
Ik moest een heel ingewikkeld gesprek leiden met verschillende organisaties in opdracht van een gemeente. Deze mensen waren boos op de wethouder. Ik had vooraf een goed gesprek met de beleidsmedewerker, die was enthousiast: “Jij kunt ons echt verder helpen”. Ik kon niet alleen het gesprek in goede banen leiden, maar ook inhoud bieden, richting geven. Dus niet alleen de ruzie uitpraten, maar ook een vervolgstap maken. Maar de gemeente wilde afdingen op mijn offerte. Dan doe ik het dus niet. Ik heb een reële prijs waar ik mij goed bij voel. Ik weet dat ik waar voor mijn geld lever. Daar valt niet op af te dingen. Een woningbouwvereniging vroeg mij om de invoering van hun nieuwe beleidsvisie bij medewerkers te begeleiden. Ik heb daarvoor een opzet gemaakt, maar hoe meer ze er intern over praatten, hoe minder tijd er eigenlijk beschikbaar was. Uiteindelijk kwam het neer op een bijeenkomst van twee uur op maandagmorgen voor alle tachtig medewerkers tegelijk. Bovendien gaven ze ook instructies over de invulling van mijn programma. Dus ook al kwam ik van buitenaf, ze probeerden me toch in een keurslijf te krijgen. Dat was dus niets voor mij. Ik wil dat een klant echt iets goeds krijgt, dat hij het gevoel heeft dat er naar hem geluisterd is. En dat mijn aanpak hem ook echt verder helpt. Het maakt mij echt niet uit als ik daarvoor een half uur langer moet blijven. Dat is óók die vrijheid. Om te kijken of ik kan aansluiten bij de motivatie van mijn opdrachtgever.
Waar word je wel blij van?
Ik werk graag samen met mensen die er ook echt zin in hebben om veranderingen tot stand te brengen. Heel veel gesprekken over ‘de zorg in Nederland’ gaan niet over wat mensen echt bezighoudt. Het gaat allemaal over pijn, kwalen, beperkingen en over wat mensen daardoor niet kunnen. Maar over hoe het voelt om blind te zijn, doof te worden, over zingeving van de gegeven situatie wordt nog te weinig gesproken. Ik zet dat graag op de agenda, ik spreek graag mensen die niet kijken naar de rolstoel, maar naar hoe je met elkaar omgaat, als je een handicap hebt. Welke activiteiten wil je graag doen? Wie kan en wil dat samen met jou doen? Dat hoeft echt niet altijd een betaalde begeleider te zijn! Het is veel gezonder om dat samen met anderen te doen, dan ken je meer mensen en dát is goed voor je.
Welke mensen heb jij als ondernemer nodig om daarmee verder te kunnen?
Mensen die niet bang zijn voor een beetje weerstand. Die eerlijk zijn en bereid om hier mee aan de slag te gaan. Ik ben programmamanager geworden van een complex proces; op heel veel niveaus moet gewerkt worden om dit te laten slagen. A hell of a job dus! Maar ik geloof in dit programma, ik word er blij van dat ik deel heb aan deze verandering. Als ik er geen plezier in had, zou ik het echt niet doen. Ik werk dus samen met veel mensen op veel niveaus, maar wel met allemaal hetzelfde doel. Ik hoef het dus ook niet alleen te doen. En wat ik zo leuk vind is dat we op ‘terra nova’ bezig zijn – met nieuwe vragen waar nog geen antwoorden op zijn. En ik vind het boeiend dat ik mag meewerken aan nieuwe antwoorden.
Jouw wens voor Wijk bij Duurstede?
Dat we elkaar meer helpen. Dat betekent dat mensen elkaar meer om hulp moeten durven vragen, en natuurlijk dat we bereid zijn om elkaar meer te helpen. Ik wil graag dat zorg veel meer bespreekbaar wordt, dat het meer vanzelfsprekend wordt om iets voor elkaar te doen. Dat kunnen ouders, kinderen, buren, vrijwilligers, vrienden of familieleden zijn. Zingeving houdt voor mij in dat je van binnen voelt dat je niet alleen voor jezelf leeft, maar dat je ook iets voor elkaar kunt betekenen. Dat geldt ook voor ondernemers!