Je kent ze wel: mensen met een ‘aureool’ van wrok om zich heen. Wrok is een negatieve emotie door een negatieve ervaring die niet goed is afgerond en verwerkt, met blijvende en ingrijpende gevolgen. Wrok koesteren is als vergif drinken en verwachten dat de ander er dood aan gaat. Maar de ander leeft door, mogelijk geheel onbewust van jouw gevoelens, en je vergiftigt jezelf.
Ken je zelf gevoelens van wrok? Hoe ga je daarmee om? Als je wrokkig bent ben je niet vrij om in het hier en nu te genieten van wat er is. Onbevangenheid is ver te zoeken. Je onverwerkte verleden activeert ook andere negatieve emoties, zoals gekwetstheid, rancune, jaloezie, verongelijktheid en bitterheid. Deze negatieve emoties blokkeren je. Door je wrok is de schoonheid en het plezier van veel zaken weg. Je bent gevangen in jezelf, in je eigen emoties. Mooie momenten krijgen een donker randje, je levensvreugde is en wordt aangetast. Mensen gaan je uit de weg. Bitterheid en wrok creëren eenzaamheid en isolement.
Hoe ermee om te gaan als je woede en wrok je leven te veel beïnvloeden?
Stap 1: Accepteer je negatieve emoties en ontken, bagatelliseer of verstop ze niet! Dat gevoel is er en mag er zijn, hoe moeilijk en gênant ook. Hoeveel onrecht je ook is aangedaan, hoeveel je ook tekort bent gekomen, nu beïnvloedt jouw eigen rancune je leven. Verlies je niet in uitspraken als ‘dit is niet eerlijk’ of ‘dat heb ik niet verdiend’. Dat is alleen maar tijdsverlies.
Stap 2: Leer je emoties te begrijpen. Wat maakt dat ze er zijn, wat maakt dat ze heftig zijn? Heeft je wrok met onmacht te maken? Wrok kan soms voelen als de enige remedie tegen je machteloosheid. Het geeft je een sterk en onaantastbaar gevoel. Maar dat is maar van korte duur en ebt weer weg. Besteed daarom niet zoveel tijd aan je boosheid; die is slechts een afleidingsmanoeuvre. Richt je op het helen van je gevoelens van onmacht en gekwetstheid.
Stap 3: Wat was je eigen aandeel? Probeer dat helder te krijgen. Heb je, mogelijk onbewust, een bijdrage geleverd aan wat er is gebeurd? Heb je geen grenzen aangegeven? Ben je niet concreet en duidelijk geweest? Was je onvoldoende duidelijk over je behoeften en verwachtingen? Waren je verlangens en behoeften realistisch, kon de ander daar wel aan voldoen? Ben je niet in staat geweest je werkelijke gevoelens duidelijk te maken? Ben je conflictvermijdend geweest, ben je de confrontatie uit de weg gegaan? Deze analyse is nodig om ervoor te zorgen dat je niet onnodig veel bij de ander neerlegt en daardoor niets leert over je eigen aandeel. Juist door je eigen aandeel helder te krijgen, krijg je ook weer meer het gevoel dat je zelf aan het stuur zit in je leven.
Stap 4: Zet op een rij wat de ander precies heeft gedaan of nagelaten wat jou de wrokgevoelens heeft gegeven. Is er sprake van een herhaald patroon? Ben je meer dan eens ge-/misbruikt, niet gezien en gaat het niet om een eenmalige aangelegenheid? Je slachtofferrol vreet energie die je beter voor andere dingen kunt gebruiken. Ook de ander als dader, vijand zien kost je (te) veel energie. Onderzoek of het een actie is of meerdere acties van deze ‘dader’ of dat vergelijkbare situaties zich eerder hebben voorgedaan met andere mensen. Juist dan is zelfreflectie een must om herhaling te voorkomen.
Stap 5: Neem de regie! Vergeven is essentieel om je slachtofferschap om te zetten in zelfregie. Als je helder hebt waar de ‘schuld’ ligt van de ander, vergeef hem of haar dan. Mogelijk vind je je wrok jegens de ander volstrekt logisch en rechtvaardig. Dit maakt vergeven lastig, maar niet onmogelijk. Je hoeft niet te doen alsof er niets aan de hand is geweest. Vergeven houdt in dat je er bewust voor kiest dat wat is geweest achter je te laten, los te laten.
Formuleer voor jezelf hoe je je wilt verhouden tot de ander. Hoe wil je dat je relatie eruitziet nadat je de ander al dan niet in zijn/haar bijzijn hebt vergeven?